حزب عدالت و توسعه به رهبري رجب طييب اردوغان به علت بحران اقتصادي، سياسي و اجتماعي حاكم بر تركيه ناشي از كودتاي ۲۸ فوريه ۱۹۹۷ در سه نوامبر سال ۲۰۰۲ بعنوان عامل نجات بخش در انتخابات پيروز شد. اين حزب خود را طرفدار غرب و متحد استراتژيك آمريكا و ناتو، مجري اقتصاد بازار آزاد ليبرالي كه هدف استراتژيك عضويت تركيه در اتحاديه اروپا را دنبال مي كند معرفي كرده است. همه اقشار اجتماعي تركيه اعم از اكراد و علويان و روشنفكران دمكرات و سوسيال دمكرات و طريقتها و نيروها وجريانات مذهبي نظير نورجيها وبخشي از جامعه نهضت ملي گوروش البته نيروهاي انشعابي آن نقش قابل توجهي در پيروزي حزب عدالت و توسعه ايفا كردند.
اين حزب با توسل به موضوع روند عضويت در اتحاديه اروپا براي كاهش حاكميت انحصاري ارتش تركيه نيز تلاش فراواني انجام داد و مورد حمايت اقشار اجتماعي مخالف ميليتاريزم تحت حمايت آمريكا و ناتو قرار گرفت. اردوغان حزب خود را دمكرات محافظه كارو لائيك ناميد. رجب طيب اردوغان با حمايت حزب جمهوري خلق و تغييرماده قانون اساسي از حق شركت در انتخابات بر خوردار و از شهر سييرت انتخاب و وارد مجلس شد و رهبري حزب را بر عهده گرفت و آن گاه نخست وزير شد.
حكومت حزب عدالت و توسعه روابط نزديك سياسي، اقتصادي، نظامي، امنيتي و اطلاعاتي خود با اسرائيل را ادامه داد. حتي از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ ميلادي تلاش كرد سوريه و اسرائيل را آشتي دهد و سوريه را به صفوف كشورهايي نظير عربستان سعودي، قطر، اردن و مصر بكشاند.
حكومت حزب عدالت و توسعه بعد از آغاز بهارعربي تلاش كرد مدل نظام لائيك دمكرات محافظه كار خود را به كشورهاي عربي از جمله مصر در چارچوب طرح "مدل مشاركتي باراك اوباما" صادر كند. يكي از اين كشورها سوريه بود. هنگامي كه ۴ مارس ۲۰۱۱ مردم سوريه با الهام از جنبش مردمي در تونس و مصر به راهپيمائي اعتراض آميز دست زدند و تعدادي كشته شدند، حكومت حزب عدالت و توسعه با حمايت آمريكا و عربستان و قطر در سوريه "شوراي ملي سوريه " و "ارتش آزاد سوريه" را در استانبول تاسيس كرد. ولي بعلت ناتواني ارتش آزاد سوريه بود كه اواسط ۲۰۱۲ ميلادي گروههاي "سلفي" نظير جبهه النصره، احرار الشام، لوا التوحيد(اخواني) جيش الاسلام (وابسته به عربستان) و در نهايت در سال ۲۰۱۳ داعش در سوريه موجوديت خود را اعلام كردند.
بنا به گفته "دكتر سعيد يلماز" كارشناس سابق ناتو در تركيه، كادر مركزي داعش را سرويسهاي اطلاعاتي آمريكا و بلاك واتر آموزش داده و سازماندهي كرده اند. داعش در سوريه و عراق در جهت اهداف خاص دول غربي و متحدين منطقه اي آنها فعاليت خود را آغاز كردند.
احمد داود اوغلو نخست وزير تركيه و مغز متفكر حزب عدالت و توسعه اوايل بحران، داعش را نماد خشم اهل سنت در عراق و تحت فرماندهي تركمنان معرفي و از آنان حمايت كرد. طارق الهاشمي كه به تركيه پناهنده شده است، داعش را مجاهديني دانست كه مي خواهند به اعمال نفوذ ايران صفوي در عراق پايان دهند. او از اشغال موصل حمايت كرد. حملات داعش در عراق باعث جابجائي بافت جمعيتي در مناطق شمال عراق شده است. چنانكه شيعيان تركمن و كرد عراق به بغداد و شهرهاي شيعه نشين عرب كوچ كرده اند.
حكومت حزب عدالت و توسعه براي گسست "هلال شيعه" ادعائي، تلاش مي كند با كمك آل سعود و قطردر عراق و سوريه كمربند سني را ايجاد كند و از گسترش همكاري سياسي و امنيتي و اقتصادي و نظامي و انتقال انرژي بين ايران و عراق و سوريه تا سواحل مديترانه و لبنان و فلسطين پيشگيري كند. لذا نيازمند بهره برداري از همه گروههاي تكفيري از جمله داعش در عراق و سوريه است.
هنگاميكه احمد داود اوغلو وزير امور خارجه تركيه بود بعد از سخنراني در ششمين كنفرانس سفيران دراواخر سال ۱۳۹۲ گفت: رژيم سوريه مواضع مخالفان را بمباران مي كند. بعد از بمباران، عناصر داعش وارد منطقه مي شوند، يعني رژيم سوريه و داعش همكاري آشكاري دارند. وي در مصاحبه خود با كانال ۷ گفت: داعش بعنوان شبكه مجرم كاملا با رژيم بشار اسد همكاري مي كند ولي ما به ارسال كمكهاي خود به مردم سوريه و تركمنان ادامه خواهيم داد .
تركيه بعد از سقوط هواپيماي جاسوسي اف ۴ متعلق به ناتو وكشته شدن خلبانان ترك در خاك سوريه ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲، اعلام كرد همه اهداف ارتش سوريه در نقطه صفر مرزي تا ۱۰ كيلو متري عمق خاك سوريه مورد هدف قرار خواهند گرفت. اين امر بمنزله حمايت تركيه از گروههاي تكفيري مستقر در مرزهاي شمالي سوريه با تركيه از جمله داعش مي باشد. رجب طيب اردوغان رئيس جمهور تركيه هنگام حملات داعش به كوباني گفته بود: "بزودي كوباني سقوط خواهد كرد و تروريستهاي حزب اتحاد دمكراتيك نابود خواهند شد." ولي بعد از هشدار آمريكا ناچار شد با كمك پيشمرگان كرد عراق به كوباني سلاح و مهمات ارسال كند و كوباني و تل ابيض با كمك حملات هوائي آمريكا و توسط "حزب اتحاد دمكراتيك" و "بوركان الفرات" از داعش پاكسازي شود.
حكومت حزب عدالت و توسعه آمريكا را متهم مي كند كه مي خواهد در مناطق شمال سوريه "دولت خود مختار كرد" تاسيس كند و درعين حال با آمريكا براي مبارزه با تروريزم سه گانه "پ ك ك (حزب اتحاد دمكراتيك PYD-YPG-YPJشاخه سوري پ ك ك) ، داعش و جبهه ارتش آزاديبخش خلقهاي انقلابي" و "آموزش و تجهيز مخالفين سوري" قرارداد همكاري امضا كرده است.
داود اوغلو مي گويد:" تركيه نمي خواهد داعش در نزديك مرزهايش قرار بگيرد. ولي منطقه امن و حائل بين جرابلس و ماري به طول ۹۰ كيلو متر و عمق ۵۰ كيلومتر را تاسيس خواهد كرد." اين بمعني پيشروي در خاك سوريه و اشغال آن و حفاظت از داعش در استان رقه تحت اشغال داعش است. تركيه علاوه بر آن، از داعش و گروه هاي تكفيري جبهه النصره و ارتش فتح و جيش الاسلام و احرار الشام وابسته به جبهه الشام و انصار السنه و انصار الشريعه و جبهه الاسلام و ارتش متحد تركمنان در شمال سوريه و شمال حلب و نيز از داعش در بخشي از حلب براي پيشگيري از آزاد سازي حلب به دست ارتش سوريه و حزب الله لبنان حمايت مي كند. لذا مي توان گفت تركيه از داعش و ساير گروههاي تكفيري در راستاي اهداف خاص خود و متحدين غربي و عربي اش بهره برداري ميكند. علاوه بر آن گروههاي تكفيري و بخصوص داعش به درون تركيه نفوذ كرده و تيمهاي عملياتي خفته دارند. تا كنون ۱۶ هزار نفر از "تركها و كردها"ي تركيه به داعش و ساير گروههاي تكفيري با مركزيت جبهه النصره پيوسته اند. بيش از هزار نفر آنها در سوريه كشته شده اند. هدف اصلي حكومت حزب عدالت و توسعه تركيه بر اندازي بشار اسد است.
منبع : پایگاه تحلیلی - خبری ایران - بالکان https://ccsi.ir//vdcbgsb8.rhb8spiuur.html
ccsi.ir/vdcbgsb8.rhb8spiuur.html