سفر ۳ روزه علی لاریجانی رئیس مجلس به ترکیه با حاشیههای خواندنی و جالبی همراه بود.
به گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری فارس به ترکیه، سفر سه روزه علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی به آنکارا و قونیه که به منظور همکاریهای دوجانبه، منطقهای و پارلمانی از چهارشنبه تا جمعه گذشته انجام شد، حاشیههایی داشت که برخی از آنها در پی میآید:
* تیم خبری همراه رئیس مجلس از ساعت ۱۶:۳۰ در پاویون فرودگاه مهرآباد حضور یافتند اما سفر لاریجانی به ترکیه که به دعوت جمال چیچک همتای ترک وی صورت گرفت، از ساعت ۱۷ روز چهارشنبه بیست و یکم دی ماه با تشریح اهداف و برنامههای سفر توسط وی آغاز شد.
* محسن کوهکن نماینده لنجان و سخنگوی هیئت رئیسه مجلس، اسدالله بادامچیان و لاله افتخاری نمایندگان تهران، جواد جهانگیرزاده نماینده ارومیه، حجتالاسلام محمد علی رضایی نماینده تربت حیدریه، جمشید انصاری نماینده زنجان و حسن قشقاوی معاون پارلمانی و کنسولی وزیر امور خارجه همراهان رئیس مجلس در سفری مهم و حساس بودند که تصویر پویایی از دیپلماسی پارلمانی کشورمان به نمایش گذاشت.
* هنگامی که خبرنگار صدا و سیما از لاریجانی خواست اهداف و برنامههای سفرش را تشریح کند، بلندگوی وی سوت بلندی کشید که لاریجانی را به خنده انداخت ولی او با وجود انتظار حضار برای گفتن جملهای ترجیح داد در این مورد سکوت کند.
لاریجانی به محض آنکه خواست سؤال خبرنگار را پاسخ دهد، بلندگوی روشن مانده خبرنگار بار دیگر سوت کشید که لاریجانی این بار با قطع جمله خود که فقط دو کلمه آن را بر زبان رانده بود، جمله معروف همیشگیاش را گفت که مشکل بلندگو از مسائل لاینحل کشور ماست؛ حتی قبل از اینکه سخنی گفته شود!
البته کمکم داریم به این نتیجه میرسیم که یا شانس رئیس مجلس چنین است و یا بلندگوها سر دوستی با او را ندارند یا دستی در کار است که همیشه این گونه شود؛ چون پیش از این نیز بارها حتی در خارج از کشور هنگام سخنرانی لاریجانی بلندگوی وی بنای ناسازگاری گذاشت و در همین سفر هم هنگام دیدار لاریجانی با چیچک بلندگوی آرام در زمان سخنرانی رئیس مجلس ترکیه که روشن مانده بود، موجب سوت کشیدن بلندگوی همتای ایرانی وی و موجب خنده لاریجانی و دوستانش شد.
* سیدمحمدرضا میرتاجالدینی که این روزها به سوگ والدهاش نشسته، امیت یاردم سفیر ترکیه در تهران و حسن زمانی مشاور رئیس مجلس برای بدرقه لاریجانی و هیئت همراه به فرودگاه مهرآباد آمده بودند.
حجتالاسلام میرتاجالدینی اواسط صحبت لاریجانی وارد پاویون شد و رئیس مجلس با قطع سخنانش به وی خوشآمد و درگذشت مادرش را تسلیت گفت و برای آن مرحومه رحمت واسعه مسئلت کرد، البته لاریجانی بعد از اتمام سخنانش به طور مبسوط به معاون پارلمانی احمدینژاد تسلیت گفت و از درگذشت مادرش ابراز تاسف و تالم کرد که در این زمان همراهان رئیس مجلس هم دسته جمعی مصیبت وارده را به میرتاجالدینی تسلیت گفتند.
* لاریجانی در تشریح دلایل سفرش به ترکیه از این کشور به عنوان دوست و برادر ایران که در همه زمینهها با ما روابط خوبی دارد، یاد کرد و گفت که البته امکان دارد اختلاف نظراتی بین دو کشور که باید با گفتوگو این اختلافات حل شود و به همگرایی برسیم.
* عقربههای ساعت ۱۷:۴۵ را نشان میداد که کاپیتان جت بوئینگ ۷۲۷ هواپیمایی جمهوری اسلامی با روشن کردن بلندگوی کابین خلبان شروع به خواندن دعای سفر کرد و بعد از ادای احترام به امام راحل (ره) و شهدا و دعا برای طول عمر رهبر انقلاب به لاریجانی خیر مقدم گفت و راس ساعت ۱۸ پرواز ۵۲۱ به مقصد آنکارا با هدایت کاپیتان جعفرزاده و کاپیتان رکنیوند آغاز شد.
* در طول مسیر تهران- آنکارا وقتی مسافران مشغول صرف عصرانه بودند، رئیس مجلس به صورت سرزده بین خبرنگاران حضور یافت تا از همراهی در این سفر قدردانی کند و شاید هم ببیند کم و کسری نداشته باشند اما وقتی آنها را در حال پذیرایی از خود دید که غافلگیر شدند، گفت "خب معلوم شد الحمدلله به شما چندان هم بد نمیگذرد" و بعد از خوش و بش با تیم خبری به جایگاه خود برگشت.
* لاریجانی و هیئت همراه ساعت ۲۰:۴۵ به وقت تهران برابر ۱۹:۳۰ به وقت آنکارا بعد از دو ساعت و ۴۰ دقیقه پرواز در ارتفاع ۳۲ هزار پایی وارد فرودگاه اسن بوآی این شهر شده و مورد استقبال معاون استاندار و عثمان آچکار رئیس گروه دوستی پارلمانی ترکیه و ایران و بهمن حسینپور سفیر کشورمان قرار گرفتند.
* رئیس مجلس معرفی همکارانش را از پاویون فرودگاه آنکارا آغاز کرد و بعد از خوش و بش و گپ زدنهای معمولی با استقبال کنندگان هیئت ایرانی از کوهکن به عنوان شخصی علاقمند به ترکیه، از افتخاری به عنوان عضو فراکسیون قدرتمند زنان مجلس و از انصاری به عنوان چهره اپوزیسیون مجلس یاد کرد اما برای بادامچیان سنگ تمام گذاشت.
لاریجانی گفت "آقای آقایی رئیس گروه دوستی اپارلمان ایران و ترکیه به دلیل مشغله کاری نتوانست در این سفر همراه ما باشد و آقای بادامچیان به عنوان نائب رئیس گروه جور ایشان را میکشند؛ آقای بادامچیان علاوه بر حضور در مجلس از مسئولان عالی یک حزب ریشهدار و قوی در ایران است و خلاصه ایشان شخصیت مهمی است".
رئیس مجلس البته در دیدار با همتای ترک خود بار دیگر دوستانش را معرفی کرد و این بار افتخاری را فرزند و همسر شهید و عضو فراکسیون قرآن مجلس و جواد جهانگیرزاده را به عنوان نمایندهای که ترکها به راحتی میتوانند با او صحبت کنند، معرفی کرد و با مزاح از حسین شیخالاسلام به عنوان مشاور خود در امور بینالملل که دارای سوءسابقه نمایندگی مجلس است، یاد کرد و وقتی نوبت به معرفی یکی از همراهانش به نام محرابی رسید گفت که بعدا میگویم ایشان چه کسی هستند!
وقتی لاریجانی از حجتالاسلام رضایی به عنوان آیتالله و نماینده خراسان در مجلس یاد کرد، یکی از حاضران بلافاصله نام مشهد را به زبان آورد و نسبت به مقام شامخ هشتمین اختر تابناک امامت و ولایت عرض ادب کرد.
رئیس مجلس کوهکن را نماینده اصفهان معرفی کرد و به هیئت پارلمانی ترک گفت که حتما اصفهان را میشناسند که از شهرهای مهم ایران است و کوهکن نیز بلافاصله از اصفهان به عنوان نصف جهان یاد کرد اما لاریجانی واکنشی به این جمله نشان نداد و شاید دلش میخواست به عنوان یک مازندرانی به همکار خود بگوید "اگر اصفهان است نصف جهان/ تمام جهان است مازندران"!.
* اولین برنامه لاریجانی در سفر به آنکارا شرکت در ضیافت شام سفارت جمهوری اسلامی ایران بود؛ ساختمانی در خیابان ایران که به گفته راهنمای گروه خبری یکی از دو خیابانی است که نام کشوری را دارد که سفارتخانه آن کشور مستقر است و ظاهرا نام خیابان دیگر پاریس است که سفارت فرانسه و البته سفارتخانههای آمریکا و آلمان هم در آنجا قرار دارد.
* محل اقامت هیئت پارلمانی کشورمان طبقه ۱۲ هتل هیلتون بود که دیوار به دیوار سفارت ایران قرار دارد و آن سوی پنجرهها تصویری زیبا و مه آلود از خانههای مرتب چیده شده روی تپههای شهر با شیروانیهای یکدست قرمز و برفهای پراکنده روی آنها چشم را نوازش میداد.
در انتهای خیابان ایران، خیابان تهران قرار دارد و خلاصه اینکه با وجود فاصله هزار و ۶۹۳ کیلومتری بین پایتخت ایران و ترکیه میتوان ادعا کرد هیئت ایرانی لحظهای از کشورمان و تهران جدا نبوده است.
* دیوارهای سفارت تهران در ترکیه علاوه بر تصویر سفرای سابق کشورمان که در لابلای آنها عکس منوچهر متکی وزیر سابق امور خارجه که دومین سفیر ما در آنکارا بود و بیش از سایرین مورد توجه قرار گرفت، مزین به تابلو نوشتههای چوبی بود که با خط زیبایی به صورت بیت بیت و پراکنده متن کامل شعر دلنشین مولانا در وصف عاشورائیان را در بر داشت: "کجائید این شهیدان خدایی؟/ بلاجویان دشت کربلایی/ کجائید ای سبک رویان عاشق/ پرندهتر ز مرغان هوایی" ...
* هنگام ضیافت شام در سفارت ایران معاون پارلمانی و کنسولی وزیر خارجه و سفیر کشورمان با یکدیگر درباره بررسی اولیه صلاحیت کاندیداهای مجلس نهم گفتوگو کردند و قشقاوی اخبار جدیدی برای حسینپور درباره دیپلماتهایی که داوطلب مجلس شدهاند و صلاحیت آنها محرز نشده ارائه کرد که البته لاریجانی تنها شنونده گفتوگوهای صورت گرفته بود.
* اولین برنامه رسمی سفر لاریجانی مذاکره با وزیر خارجه ترکیه بود که در طبقه ۱۵ هتل هیلتون پشت درهای بسته انجام شد و با گذشت دو ساعت گفتوگو نیمه تمام ماند و از این رو احمد داود اوغلو از لاریجانی خواست که زمان دیگری برای ادامه مذاکره اختصاص دهد.
* رئیس مجلس سپس به دیدار جمال چیچک همتای ترک خود در محل مجلس ملی ترکیه رفت و ناهار را نیز با وی صرف کرد؛ هنگامی که رئیس مجلس ترکیه همکارانش را معرفی میکرد نام یکی از آنها را علی اعلام کرد و بلافاصله به لاریجانی گفت ایشان همنام شماست و بهتر میتوانید با هم تعامل کنید که لاریجانی با لبخندی از این همنامی ابراز خرسندی کرد.
رئیس مجلس ترکیه بعد از معرفی لاله افتخاری توسط لاریجانی پرسید که فراکسیون زنان در مجلس ایران چند عضو دارد که افتخاری گفت که ما در مجلس ۸ نفر هستیم و لاریجایی هم بلافاصله گفت "زنان در مجلس ما ۸ نفر هستند اما خیلی قوی هستند و به اندازه ۸۰ نفر تاثیرگذارند" که این جمله لاریجانی خنده حضار را در پی داشت.
* رئیس مجلس ترکیه به لاریجانی گفت "من از طریق رسانهها با شما آشنا شده بودم و صدای شما را هم از پشت تلفن وقتی بعد از انتخابم به ریاست پارلمان تبریک گفته بودید، شنیده بودم ولی حالا شما را از نزدیک زیارت کردم و از این بابت مشعوفم".
* لاریجانی بعد از ملاقات با چیچک با عبدالله گل رئیس جمهور و رجب طیب اردوغان نخستوزیر ترکیه ملاقات کرد و مذاکرات فشردهای با آنها داشت که البته یکی از یکی طولانیتر بودند.
* رئیس مجلس شامگاه پنجشنبه بیست و دوم دی ماه در محل سفارت ایران در یک کنفرانس خبری به سؤالات مختلف خبرنگاران ترک، خبرنگاران خارجی مقیم ترکیه و خبرنگاران کشورمان درباره مهمترین مسائل جاری بین دو کشور و منطقه پاسخ داد.
وی در ابتدای سخنانش به خاطر تاخیر نیم ساعته که علت آن را طولانی شدن مذاکره با اردوغان اعلام کرد عذرخواهی کرد و سپس با اتکا به تجربه خود در دوران دبیری شورای عالی امنیت ملی در قامت یک دیپلمات تمام عیار ظاهر شد و پاسخهای صریح و قاطع او به سؤالات خبرنگاران حاوی هشدارها و توصیههایی به کشورهای دوست و غربیها و حکام خودکام عرب بود:
- ترور دانشمندان ما توسط اسرائیل حقانیت سخن امام (ره) که فرمود تا این غده سرطانی در منطقه است، منطقه روی آرامش را نمیبیند، ثابت کرد اما اقدامات تروریستی از نظر عملیاتی ارزشی ندارد و ما به زودی از دستاوردهای جدیدی در عرصه فناوری هستهای رونمایی میکنیم تا بفهمند نمیتوانند با این کارها در مسیر فعالیتهای ما خللی ایجاد کرده یا آن را متوقف کنند.
- کشورهای غربی که صبحها از خواب بیدار میشوند و بلافاصله با گشودن پنجرههایشان دم از حقوق بشر میزنند، باید از سکوتشان در برابر اقدامات تروریستی و حمایت وقیحانه از رژیم صهیونیستی خجالت بکشند.
- فعالیت هستهای ایران رو راست و شفاف است اما ظاهرا گرفتار بازیگریهای غربیها شده و مسائلی که به وجود آمده با گفتوگو قابل حل است و ایران از اول اعلام کرد که به شرط بازیگوشانه نبودن مذاکرات آماده گفتوگو با ۱+۵ و موافق انجام این گفتوگو در ترکیه است.
- کشورهایی که بویی از دموکراسی نبردهاند و حتی مجالس آنها فرمایشی است و اعضای آن را امیر انتخاب میکند، حق ندارند درباره دموکراسی در سوریه صحبت کنند؛ دموکراسی خاص یک سرزمین نیست و سوریه هم نیازمند اصلاحات است اما باید این کار با روش عاقلانه و به شیوهای انجام شود که به جریان مقاومت لطمه نزند.
- مقاومت سوریه در برابر جنگ ۳۳ روزه فراموش نشدنی و قابل تحسین است؛ هنگامی که خیلی از کشورها از نام اسرائیل میترسیدند، سوریه در برابر این رژیم ایستادگی کرد و حالا آنها می خواهند به جریان مقاومت در این کشور لطمه بزنند.
- مصلحت جهان اسلام اقتضا میکند مسلمانان در پازل دشمن بازی نکنند و اگر چه ما نمی خواهیم همه حرفها را بزنیم اما برخی کشورهای منطقه به جای قرار گرفتن در کنار مسلمانان به اسرائیلیها اطلاعات میدادند و حتی گهگاه سری به اسرائیل میزنند.
- ادله قابل توجهی داریم که استقرار سپر موشکی در ترکیه به نفع مسلمانان نیبست و اگر چه به دوستان ترک خود اعتماد داریم اما باید برای روشن شدن برخی مسائل در این زمینه مذاکره شود.
- درباره اختلافات شیعه و سنی غلو میشود و داستانسرایی میکنند؛ شیعه و سنی هر دو مسلمان هستند و با یکدیگر تنازع ندارند و کسانی که می خواهند اختلافات سیاسیون عراق را در این زمینه ملاک قرار دهند، باید بدانند که جنس مسائل این کشور فرقهای نیست و طرح چنین موضوعی نیز در شرایط فعلی که مسائل جهان اسلام مهمتر و پیچیدهتر است، مناسب نیست.
* هنگامی که خبرنگار شبکه رسمی ترکیه (TRT) سؤال خود را به زبان ترکی مطرح و قبل از هر گونه اقدامی توسط مترجم، خودش سؤال خود را به زبان فارسی مطرح کرد، لاریجانی وی را خبرنگار "دوگانهگو" توصیف کرد که این موضوع موجب خنده حضار شد.
وقتی خبرنگار مذکور از لاریجانی سؤال کرد آیا ایران مخالف راهاندازی تلویزیون فارسی زبان در ترکیه است؛ رئیس مجلس گفت که از اصل چنین موضوعی بی اطلاع است و در ایران نیز این بحث انعکاس نیافته و بلافاصله گفت "الحمدلله در ترکیه الی ماشاءالله تلویزیون وجود دارد و از این نظر کمبودی وجود ندارد"!
* خبرنگار CNN - TURK که خارج از فضای رسمی جلسه خیلی تلاش کرد خبرنگاران همراه رئیس مجلس را متقاعد کند هیچ نبستی بین این شبکه و شبکه آمریکایی CNN وجود ندارد اما توضیح نداد با این حال چرا نام دو رسانه شبیه همدیگر است، با توجه به هشدار مقامات ترکیه به مقامات عراقی از رئیس مجلس کشورمان درباره درگیری میان شیعه و سنی سؤال کرد.
لاریجانی در جواب او گفت "نمیدانم چرا CNN اینقدر به موضوعات مربوط به آقای اردوغان و آقای مالکی علاقمند و نگران وحدت شیعه و سنی است" و بعد هم تاکید کرد که هیچ اختلافی بین شیعه و سنی نیست مگر اینکه برخی اینگونه تبلیغ کنند یا عدهای بخواهند پشت این صحنه خود را مخفی کنند.
خبرنگار مذکور که از پاسخ رئیس مجلس دلخور و عصبی شده بود، از مترجم خواست که متذکر شود او خبرنگار CNN - TURK است و لاریجانی هم به او پاسخ داد "بله؛ میدانم شما CNN ترک هستید و پاسخ من هم به سؤال شما همان است که گفتم".
* وقتی مترجم نشست خبری خواست سؤال خبرنگار CNN ترک را ترجمه کند، مذاکره تلفنی مقامات ترکیه و عراق را به اشتباه "دیدار تلفنی" ترجمه کرد که موجب خنده حضار شد و او هم که حسابی هول کرده بود، نام مقامات مذاکره کننده را اردوغان و الهاشمی عنوان کرد که یکی از حضار با تصحیح جمله وی اعلام کرد نخست وزیر ترکیه با نوری مالکی همتای عراقی خود گفتوگو کرده نه با الهاشمی معاون رئیس جمهور عراق!
* قرار بود رئیس مجلس کشورمان پس از کنفرانس خبری در آنکارا به تهران بازگردد اما با توجه به ناتمام ماندن مذاکراتش با وزیر خارجه ترکیه، به دعوت داود اوغلو که به گفته لاریجانی نماینده قونیه نیز هست، به این شهر سفر کرد.
* جمعه بیست و سوم دی ماه؛ ساعت ۱۰ صبح به وقت آنکارا و ۱۱:۳۰ به وقت تهران بود که هواپیمای رئیس مجلس و همراهانش به سوی شهر "مولانا" حرکت کرد و بعد از ۴۵ دقیقه پرواز در ارتفاع ۲۶ هزار پایی در فرودگاه قونیه بر زمین نشست.
* لاریجانی در قونیه مورد استقبال گرم داود اوغلو قرار گرفت و بعد از حضور در آرامگاه مولانا و ادای احترام به این عارف و شاعر نامدار، بلافاصله مذاکره خصوصی دو طرف آغاز شد اما این دور مذاکره هم نیمهکاره رها شد.
این بار صدای اذان ظهر بود لاریجانی و داود اوغلو را برای شرکت در نماز جمعه به مسجد سلطان سلیم در جوار مرقد مولوی کشاند و دو هیئت ایرانی و ترک در فضایی ملکوتی و خاطرهانگیز در کنار یکدیگر نماز جمعه را اقامه کردند.
* رئیس مجلس کشورمان و وزیر خارجه ترکیه هنگام خروج از محل برگزاری نماز جمعه مورد استقبال و تشویق جمعی از جوانان ترک که گفته شد عضو شاخه جوانان حزب عدالت و توسعه (حزب حاکم این کشور) هستند، قرار گرفتند و برای دقایقی با آنها به گپوگفت پرداختند.
* آخرین دور مذاکرات خصوصی لاریجانی و داود اوغلو بعد از نماز جمعه و همراه با ضیافت ناهار انجام شد و بالاخره میزبان و میهمان بعد از سه بار گفتوگوی مقطع اما مستمر، در ساعت ۱۵ ختم مذاکرات را اعلام کردند.
هر چه هوای قونیه رو به سردی میرفت و از حضور هیئت ایرانی در ترکیه میگذشت، روابط تهران - آنکارا گرمتر میشد و دو طرف به فهم مشترکی که شاهبیت نشستهای لاریجانی با مقامات ترک بود و قرار بود به جای رسانهها از مسیر مذاکرات رو در رو به دست آید، نزدیکتر میشدند و درستی این سخن ثابت میشد که از قونیه و مقبره مولانا به عنوان نماد نزدیکی دو ملت ایران و ترکیه یاد کرد و گفت که همگرایی فکری ایرانیان و ترکها در این شهر حس میشود.
* داود اوغلو تنها مقام ترکیه بود که در جریان سفر لاریجانی به جمع خبرنگاران آمد و جور اردوغان و عبدالله گل را کشید و درباره این سفر سخن گفت؛ ضمنا در دو روزی که هیئت پارلمانی ایران در ترکیه بود، تیتر اول روزنامههای جمهوریت و دیلی نیوز وابسته به موسسه مطبوعاتی حریت به موضوعات ایران اختصاص داشت؛ روز اول به شهادت یک استاد دانشگاه به دست عوامل تروریستی و روز دوم به دیدارهای لاریجانی با مقامات ترک.
* لاریجانی در مسیر فرودگاه قونیه از زیارتگاه منسوب به شمس تبریزی پیر و مرشد مولانا در شمال مسجد شرفالدین بازدید و نسبت به مقام شامخ این عارف شهیر ادای احترام کرد.
* ساعت ۱۵:۲۰ به وقت قونیه و ۱۷ به وقت تهران لاریجانی خاک ترکیه را به قصد وطن ترک کرد؛ وقتی که خلبان از پشت بلندگو پس از عرض ادب به ساحت مقدس سید و سالار شهیدان دعای سفر خواند و شماره پرواز را ۵۲۰ و مدت سفر را ۲ ساعت و نیم اعلام کرد.
* السلام و علیک یا ابا عبدالله... کاروان میآید از شهر دمشق/ بر سر خاک شه سلطان عشق/ کاروان آمد ولی شاهی نبود بر بنی هاشم دگر ماهی نبود... وقتی هواپیما در ارتفاع ۳۳ هزار پایی لابلای ابرها قرار گرفت و رنگ سرخ افق را فرا گرفت، حجتالاسلام رضایی به درخواست رئیس مجلس که رخت عزای حسینی بر تن کرده بود، به کابین خلبان رفت و به مناسبت فرا رسیدن اربعین به ذکر مصائب خاندان اباعبدالله الحسین (ع) پرداخت.
* رئیس مجلس هنگام بازگشت از "سفر مذاکراتی" خود به ترکیه با خبرنگاران فارس و ایسنا و خانه ملت به طور جداگانه درباره مهمترین مسائل روز گفتوگو کرد که ضمن تشکر از مسئول دفتر ایشان و دوستان اداره اخبار مجلس برای پیگیری و هماهنگی موضوع مشروح گفتوگوی فارس با لاریجانی در روزهای آینده منتشر میشود.
* ساعت ۱۹:۲۰ جمعه بیست و سوم دی ماه با فرود هواپیمای لاریجانی در مهرآباد و استقبال محمدرضا باهنر معاون نظارت و عضو هیئت رئیسه مجلس و حسن زمانی مشاور رئیس مجلس و تشریح دستاوردهای سفر، پرونده این سفر سه روزه بسته شد.