دولت آذربايجان با لغو يكجانبه رزمايش نظامي با آمريكا مي‌خواهد ناخوشايندي خود را از مداخله آشكار و پنهان غرب در امور داخلي‌اش نشان دهد و به آمريكا هشدار دهد كه مداخله در امور اين كشور باعث گرايش هرچه بيشتر آذربايجان به روسيه خواهد شد.
به گزارش خبرگزاري فارس، هفته گذشته دولت آذربايجان بصورت يكجانبه تمرين مشترك نظامي خود را كه قرار بود از ۱۵ تا ۲۰ مي برگزار شود لغو كرد. در مورد چرايي اقدام دولت آذربايجان دلايل متفاوتي طرح شده است كه واكاوي هر كدام از آنها نسبت به شرايط امروز دولت آذربايجان در داخل و محيط بيروني مي‌تواند دليل واقعي اين موضوع را روشن سازد.
در محيط داخلي، اخيراً دولت آذربايجان با اعتراضات احزاب و گروه‌هاي مخالف خود روبرو شده و روز بروز دامنه اين اعتراضات گسترش مي‌يابد. مخالفت‌هايي كه با حركت‌هاي اسلامگرايان در اعتراض به ممنوعيت حجاب در مدارس دخترانه شروع شد و امروز با پيوستن احزاب و گروه‌هاي غربگرا به گروه‌هاي اسلامگرا دامنه وسيعتري يافته است. البته با يك تفاوت كه نوع مطالبات دو گروه با هم يكي نيست. اسلامگرايان خواستار توجه دولت به شعائر ديني و پرهيز دولت از حاكم كردم فرهنگ غربي و برهنگي در جامعه مسلمان آذربايجان هستند، اما احزاب غربگرا كه مورد حمايت رسمي و آشكار غربي‌ها هستند بدنبال رويكرد مثبت دولت نسبت به سياست‌هاي باز سياسي و رعايت حقوق شهروندي و ... هستند.
احزاب غربگراي «يني مساوات» و «جبهه خلق» در اعتراض به سياست‌هاي ضد دموكراتيك، نقض آزادي‌هاي سياسي و شهروندي، محدوديت رسانه‌ها و مطبوعات و عدم امكان مشاركت در انتخابات با فراخوان كردن مردم بالاخص جوانان از طريق شبكه‌هاي اجتماعي فيس بوك و اينترنت تجمعاتي را عليه دولت براه انداختند كه غربي‌ها بالاخص آمريكا از حركت غربگرايان به شدت حمايت كردند، بطوريكه «ميتوا برايزا» سفير آمريكا در جمهوري آذربايجان به همراه خانواده‌اش به بهانه گردش در تجمع هفدهم آوريل احزاب اپوزيسيون غربگرا شركت كرد كه اين مساله واكنش تند دولت آذربايجان را برانگيخت و الهام علي اف دخالت‌هاي بيگانگان را عامل اصلي تظاهرات‌هاي مردمي اعلام كرد.
اعلام موضع صريح دولت آذربايجان در مقابل دخالت آشكار آمريكا در اعتراضات اخير اين كشور و عدم عذرخواهي و يا عدم توضيح قانع كننده آمريكا در اين زمينه باعث شد دولت آذربايجان با لغو رزمايش نظامي خود با آمريكا؛ رسماً اعتراض خود را نسبت به دخالت‌هاي اين كشور در امور داخلي خود اعلام كند و به غرب بفهماند كه حاكميت آذربايجان در مورد مداخله بيگانگان بي تفاوت نخواهد بود.
البته موضوع اختلافات سياسي دو كشور به همين موضوع ختم نمي‌شود بلكه گزارش اخير سازمان حقوق بشر - سازماني كه متأثر از نفوذ آمريكا است- نسبت به وضعيت نامناسب حقوق بشر در جمهوري آذربايجان، عدم احقاق حقوق احزاب مخالف دولت، عدم آزادي مطبوعات و ... اعتراض آذري‌ها را برانگيخته است. دولت آذربايجان، سازمان حقوق بشر را به سياسي كاري متهم كرده و گزارش منفي اين سازمان را در جهت اعمال فشار به دولت براي تسهيل فعاليت‌هاي غربگرايان و احزاب مخالف دولت تعبير كرده است.
سياست تساهل و تسامح غرب در خصوص حل مناقشه قره باغ در طول سال‌هاي گذشته در قالب گروه مينسك و گاهاً حمايت‌هاي آشكار و تلويحي آمريكا از موضع ارمنستان در خصوص اراضي اشغالي قره باغ يكي ديگر از عوامل سردي روابط دو كشور قلمداد مي‌شود. آمريكا كه در سال‌هاي اخير تقريباً جانب ارمنستان را گرفته و بعد از يكسال نداشتن سفير در آذربايجان، فردي ارمني گرا را بعنوان سفير خود در باكو معرفي كرده ناخوشايندي آذري‌ها را بدنبال داشته و آذري‌ها اميدوار بودند كه آمريكا بيش از گذشته در حل مناقشه قره باغ با آنها همكاري كند.
از موضوع ديگري كه نبايد غافل شد نقش و نفوذ روسيه در منطقه قفقاز است. منطقه‌اي كه روسيه آن را حياط خلوت خود مي‌داند و حضور قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي را بر نمي‌تابد. مسكو كه علاقمند به گسترش روابط حسنه با دولت‌هاي قفقاز جنوبي است تا از طريق آن هم اقتدار خود را در تامين امنيت قفقاز شمالي افزايش دهد و هم با انحصاري كردن قفقاز، از نفوذ و حضور قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي بالاخص آمريكا بكاهد. امروز دولت آذربايجان هم كه همواره با تكيه بر قدرت‌هاي خارجي خلاء بحران مشروعيت خود را پر كرده در پس حمايت‌هاي صريح غرب از اغتشاشات داخلي، به سمت روسيه گرايش پيدا كرده تا به پشت گرمي حمايت‌هاي روسيه، هم از بحران‌هاي داخلي عبور كند و هم از ظرفيت و پتانسيل روسيه در حل مناقشه قره باغ بيش از پيش بهره برد. چرا كه آذري‌ها بعد از ۲۰ سال تازه متوجه شده‌اند كه حل بحران قره باغ و بازگشت ۲۰ درصد اراضي اشغالي اين كشور، فقط از طريق توافق و همكاري‌هاي كشورهاي منطقه از جمله روسيه ميسر است.
اكنون سؤالي كه بين كارشناسان منطقه مطرح است اين است كه تيرگي روابط آذربايجان با غرب چقدر جدي است؟ آنچه مي‌توان گفت اين است كه حاكميت آذربايجان به علت چالش بحران مشروعيت در داخل و اشغال بخشي از اراضي‌اش توسط ارمنستان، براي حفظ بقاي خود بدنبال كسب حمايت قدرت‌هاي خارجي است تا با تكيه بر آنها، ثبات و امنيت خود را تضمين كند. البته بررسي نوع رفتار مقامات آذري با بازيگران مؤثر در منطقه حكايت از آن دارد كه دولت آذربايجان بعد از استقلال خود همواره سعي كرده با اتخاذ «سياست تعادلي و بالانس» در گسترش روابط با بازيگران منطقه‌اي، نگراني‌هاي خود را از اعمال فشار قدرت‌هاي پيراموني و موثر در اين كشور رفع كند.
امروز بنظر مي‌رسد دولت آذربايجان با لغو يكجانبه رزمايش نظامي با آمريكا مي‌خواهد ناخوشايندي خود را از مداخله آشكار و پنهان غرب در امور داخلي‌اش نشان دهد و به آمريكا هشدار دهد كه مداخله در امور اين كشور باعث گرايش هر چه بيشتر آذربايجان به روسيه خواهد شد كه همسو شدن آذربايجان با روسيه مي‌تواند خطر جدي را متوجه علايق غرب در منطقه از جمله امنيت خطوط انرژي كند.
دریافت صفحه با کد QR