بنیاد مطالعات قفقاز 8 اسفند 1390 ساعت 8:06 https://www.ccsi.ir/fa/article/3749/نقش-ترکیه-روابط-ناتو-اسرائیل -------------------------------------------------- عنوان : نقش ترکیه در روابط ناتو و اسرائیل سید علی قائم مقامی -------------------------------------------------- متن : روابط اسرائیل و ناتو غالبا یک جانبه است، یعنی اسرائیل از همه امکانات ناتو بهره برداری می کند؛ برای مثال این ناتو بود که در زمان حمله اسرائیل به نوار غزه در اواخر سال ۲۰۰۸ و اوایل ۲۰۰۹ میلادی ، و هنگام جنگ های ۲۲ روزه اطلاعات لازم را در اختیار تل آویو قرار داد. به گزارش پایگاه تحلیلی – خبری ایران بالکان (ایربا) به نقل از مجله آکسیون چاپ استانبول، بعد از آغاز حمله اسرائیل به باریکه غزه ، توقف میانجیگری ترکیه بین اسرائیل و سوریه در سال ۲۰۰۹ میلادی ، حملات لفظی رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه به شیمون پرز در اجلاس داووس و جنایتکار معرفی کردن رژیم اسرائیل ، تحقیر سفیر ترکیه در تل آویو با نشاندن وی بر روی صندلی پایه کوتاه و حمله نظامیان اسرائیل به کاروان آزادی غزه و کشتن ۹ تبعه ترکیه در کشتی مرمره آبی ، روابط ترکیه و اسرائیل خدشه دار و بحرانی شد . اسرائیل متحد سابق ترکیه در ادامه، اقدام به آغاز روابط دیپلماتیک جایگزین و گسترش آن کرد. اسرائیل در این برهه با کشورهای رومانی و بلغارستان روابط گسترده ای را آغاز کرد و در خاک این دو کشور مانورهای نظامی و آموزشی متعددی برگزار نمود. نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل ۱۶ آگوست ۲۰۱۰ به آتن سفر کرد .یورگو پاپاندرئو نیز در ۲۲ جولای ۲۰۱۰ به اسرائیل سفر کرده بود . در سال ۲۰۱۱ میلادی نیز یونان و اسرائیل در سطح روسای جمهور و وزرای دفاع و خارجه به صورت متقابل سفر کرده و قراردادهای سیاسی ، نظامی ، اطلاعاتی ،انرژی و مانور نظامی و توریسم امضاء کردند و جلسات مشترک هیات وزراء را عملی نمودند. هدف اسرائیل ، محاصره ترکیه از سوی همسایگان عضو اتحادیه اروپا و ناتو است؛ بنابراین اسرائیل استراتژی توسعه روابط با کشورهای ناتو را تحت حمایت آمریکا و انگلیس ادامه می دهد. اولین مرحله توسعه روابط اسرائیل و ناتو به دهه ۹۰ میلادی بازمی گردد و در سال های اخیر این روند تسریع یافته است. اسرائیل با اسلواکی نیز همکاری راهبردی سیاسی و نظامی امضاء کرده و علاوه بر کشورهای عضو ناتو به طور مستقیم با ناتو نیز همکاری خود را گسترش داده است . اسرائیل از نیمه اول دهه ۹۰ میلادی تمایل خود را برای عضویت در ناتو اعلام کرده است . ناتو با هدف توسعه همکاری و روابط با اسرائیل و رفع سوء تفاهم و اعتراضات، در دسامبر سال ۱۹۹۴ میلادی گروه "دیالوگ دریای مدیترانه " را تاسیس کرد. در سال ۱۹۹۵ میلادی ،اسرائیل ،مغرب ، موریتانی ، تونس و مصر و اردن به عضویت گروه " دیالوگ دریای مدیترانه " وابسته به ناتو درآمدند. الجزایر نیز در سال ۲۰۰۰ میلادی به عضویت این گروه در آمد. اسرائیل فعالترین عضو گروه دیالوگ دریای مدیترانه می باشد و در شمار قابل توجهی از مانورهای مشترک نظامی و دریایی ناتو در منطقه شرکت داشته است. اسرائیل سپس به عضویت نمایندگان پارلمانی کشورهای عضو ناتو در آمد. اسرائیل همچنین در دسامبر سال ۲۰۰۴ میلادی در اجلاس مشترک وزرای امور خارجه " گروه دیالوگ دریای مدیترانه و ناتو " شرکت کرد. در ۲۴ فوریه ۲۰۰۵ ، شیفر دبیر کل سابق ناتو به تل آویو سفر نمود و به همکاری ناتو با اسرائیل رسمیت بخشید . حدود یک ماه بعد از سفر دبیر کل ناتو به تل آویو ، اولین مانور نظامی مشترک اسرائیل و ناتو در دریای سرخ برگزار شد. سپس ۶ فروند ناو ناتو در بندر Eliat اسرائیل لنگر انداخت . در سال ۲۰۰۵ میلادی اسرائیل و اردن در چارچوب "برنامه مشارکت برای صلح ناتو " در مقدونیه مانور مشترک نظامی برگزار کردند. همزمان با این مانورها ، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل برای شرکت در اجلاس فرماندهان ارتش های کشورهای ناتو در مقر فرماندهی کل ناتو در بروکسل با دعوت رسمی شرکت کرد . گابی اشکنازی رییس ستاد کل ارتش اسرائیل هم در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۰ میلادی در کمیته نظامی ناتو که در قرارگاه ناتو برگزار شده بود ، شرکت کرد .کمیته نظامی ناتو ، اصول امنیت دریایی را مورد بحث و ارزیابی قرار داده بود .اسرائیل بدون آن که عضو رسمی ناتو باشد ، از امکانات و تجارب نظامی و امنیتی ناتو بهره برداری می کند و تحت حمایت کامل واشنگتن است . لابی یهودیان صهیونیست آمریکا و نویسندگان وابسته نیز از توسعه همکاری سه جانبه " آمریکا - ناتو - اسرائیل " حمایت می کنند. محافل مزبور معتقدند:" اتحاد اسرائیل و ناتو باعث خواهد شد درگیری در فلسطین متوقف و حتی شرایط صلح فراهم شود. همچنین اسرائیل عضو ناتو ، بهتر می تواند تهدیدات جمهوری اسلامی ایران را که در آستانه دستیابی به سلاح اتمی است ، خنثی کند." حمایت های رسانه های گروهی آمریکا از اسرائیل باعث شد کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در ماه ژوئن ۲۰۰۶ لایحه ای را که در آن تاکید شده بود اسرائیل و ناتو باید همکاری خود را بیش از پیش گسترش دهند با اکثریت آراء به تصویب رساند. در همان روزها ۸ فروند از ناوهای ناتو برای اثبات روند توسعه همکاری دو جانبه در بندر حیفا پهلو گرفتند . اواخر سال ۲۰۰۶ میلادی هم حق امضاء قرارداد "مشارکت اسرائیل و ناتو " به رسمیت شناخته شد. قرارداد مزبور باعث شد اسرائیل بیش از کشورهای غیر اروپایی همکار ناتو از امکانات ناتو بهره برداری کند. بدین ترتیب اسرائیل اولین رژیم در خاورمیانه بود که در سطح بسیار بالا با ناتو پیمان همکاری امضاء کرد. اسرائیل با امضاء قرارداد همکاری با ناتو از حق بهره برداری از توان و امکانات و تجارب ۲۸ کشور عضو ناتو از لحاظ نظامی و امنیتی و اطلاعاتی برخوردار شده است ؛ نیز با شرکت در مانورهای نظامی ناتو و یا مانورهای دو جانبه و چند جانبه با کشورهای عضو ناتو از توان رزمی و آموزشی بهتری برخوردار می شود. اسرائیل با کمک ناتو در مقابل تهدیدات فلسطین و ایران نیز متحد قدرتمندی را در اختیار می گیرد . از سوی دیگر به علت سلب اعتماد متقابل ناشی از تنش بین ترکیه و اسرائیل می تواند از طریق ناتو بار دیگر محور " واشنگتن - آنکارا - تل آویو " را احیاء و بازسازی کند. اسرائیل همچنین توانست با فروش سلاح به کشورهای عضو ناتو و پیشرفته کردن تسلیحات کشورهای ناتو در آمد و سود فراوان اقتصادی کسب کند. ناوهای ناتو نیز در بنادر اسرائیل پهلو گرفته و این رژیم را از لحاظ اقتصادی و مالی تقویت می کنند. صالح بیچاکچی استاد روابط بین الملل دانشگاه ایشک که فارغ التحصیل دانشگاه تل آویو است می گوید : "اگر ناتو عضویت اسرائیل را بپذیرد ،این رژیم به عضویت ناتو در خواهد آمد. عضویت اسرائیل در ناتو باعث تقویت موقعیت و توان سیاسی و نظامی این رژیم خواهد شد. رژیم اسرائیل در جنگ های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ و سال جنگ هایش با دول عرب درخواست کرده بود که از پایگاه ها و توان و تجهیزات ناتو بهره برداری کند. تعیین اهداف راهبردی و ساختار جدید ناتو شرایط را برای توسعه همکاری ناتو با اسرائیل در سطوح مختلف فراهم آورده است. اسرائیل معتقد است عضویتش در ناتو می تواند توان مقابله و حفظ امنیت خود در مقابل تهدیدات ایران را افزایش دهد .اگر اسرائیل به عضویت ناتو درآید از منطقه بالکان و کوزوو گرفته تا افغانستان حضور خود را گسترش خواهد داد و از توان نظامی ناتو بهره برداری خواهد کرد و از این طریق تاثیرات منفی ناشی از روابط شکننده خود با ترکیه را نیز کاهش خواهد داد. اسرائیل در دوران سابق با توسعه روابط با ترکیه ، انزوای منطقه ای خود را رفع می کرد . اکنون هم خواهان دستیابی به متحدین جدید است ". بیچاکچی همچنین می گوید : "بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل قبل از حادثه حمله نظامیان این رژیم به کشتی مرمره آبی درخواست کرده بود روند عضویت اسرائیل در ناتو آغاز شود و برای حل مساله فلسطین نیروهای بین المللی در مناطق مرزی مستقر شوند ." اسرائیل انتظار دارد بیست و نهمین عضو ناتو شود ولی به علت اختلاف ترکیه با حکومت فعلی اسرائیل و نقش و موقعیت حساسش در ناتو می تواند روند عضویت اسرائیل در ناتو را به تاخیر بیاندازد . نکته قابل توجه اینست که ، اسرائیل برای عضویت در ناتو به طور رسمی اقدام نکرده است . ناتو نیز عضویت اسرائیل را در دستور کار خود قرار نداده است ، ولی طرفین تلاش می کنند همکاری ها را بیش از پیش افزایش دهند. اسرائیل بدون آن که امکانات و خدماتی به ناتو ارائه دهد ، از همه امکانات ناتو بهره برداری می کند و در عین حال مثلا در چارچوب مقررات ناتو به افغانستان نیرو اعزام نمی کند ، ولی در عملیات و مانور ناتو در مدیترانه شرکت و از تجارب نظامی و اطلاعاتی ناتو بهره مند می شود . برخی منابع می گویند روابط ناتو و اسرائیل شبیه روابط ناتو با سوئد است . کشور سوئد علیرغم اینکه عضو ناتو نیست ، ولی ارتشش بر اساس استانداردهای ناتو عمل کرده و ارتباط گسترده ای با همه تشکل های ناتو دارد. برخی محافل نظامی و امنیتی اسرائیل نیز درباره عضویت این رژیم در ناتو دچار شک و تردید هستند. زیرا معتقدند ، اگر اسرائیل به طور رسمی به عضویت ناتو در آید ، در آن صورت ناچار خواهد شد تابع اصول و استراتژی جنگی ناتو شود. حادثه حمله به کشتی مرمره آبی کمک رسانی به مردم غزه نشان داد که اسرائیل ضد هر نوع منبعی که آن را تهدید احساس می کند، عملیات خشونت آمیز افراطی انجام می دهد. اسرائیل برای مقابله با منابع تهدید علیه خود، حتی عملیات ترور را نیز مباح می شمارد . اگر اسرائیل به عضویت ناتو درآید ، نمی تواند چنین عملیات غیر اصولی را انجام دهد ، بنابراین محافل نظامی اسرائیل معتقدند ، عضویت اسرائیل در ناتو باعث ضعف امنیتی این رژیم در مقابله با تهدیدات احتمالی خواهد بود" . مارک هلر Heler کارشناس انستیتو فعالیت های امنیت ملی دانشگاه تل آویو می گوید: برخی محافل نظامی و امنیتی اسرائیل معتقدند ، عضویت اسرائیل در ناتو باعث بروز ضعف امنیتی این رژیم خواهد بود ، ولی عضویت اسرائیل در ناتو دارای دستاوردهای بسیار مهم و خوبی هم خواهد بود .علیرغم اینکه عضویت اسرائیل در ناتو باعث محدودیت آزادی عمل این رژیم و کاهش سطح حمایت آمریکا از اسرائیل خواهد شد ، ولی در عین حال باعث خواهد شد این رژیم به بازار صنایع نظامی و دفاعی ناتو دسترسی پیدا کند. مشارکت اسرائیل و ناتو قبل از مرحله عضویت در ناتو شامل مشاوره راهبردی ، تبادل اطلاعات و شرکت اسرائیل در مانورهای نظامی ناتو است .اسرائیل بدون روابط و عضویت رسمی با افراد و مقامات ناتو تبادل نظر و همکاری کرده و تل آویو ناتو را به عنوان شریک قابل توجه و مهمی تلقی می کند. برخی کشورها و مقامات ناتو نیز مخالف عضویت اسرائیل در ناتو هستند. آنها معتقدند ،تا موقعی که مساله فلسطین حل نشود، عضویت اسرائیل در ناتو باعث بغرنج تر شدن آن خواهد شد و ناتو که یکی از طرفین مساله است موجب بحرانی تر شدن خاورمیانه می شود .زیرا بر اساس ماده پنجم پیمان ناتو ، حمله یک نیروی خارجی و ثالث به یکی از اعضای ناتو ، به معنی حمله به ناتو است و کلیت این سازمان وارد عمل شود ". سرپتر ریکتس Peter Richettes نماینده دائمی انگلیس در ناتو چندی پیش گفته بود: "اسرائیل در مرحله قبل از عضویت در ناتو باید در مسائل بین المللی مسئولیت جدی بر عهده بگیرد . " یکی از موانع عضویت اسرائیل در ناتو ، " برنامه استراتژیک ناتو " است که بر اساس اهداف تعیین شده این سازمان از سال ۱۹۹۹ میلادی تاکنون در حال اجراء است. البته اسرائیل تلاش کرده است موانع بر سر راه عضویتش در ناتو را بردارد ، چنان که هیاتی نظامی- دیپلماتیک در چارچوب وزارت امور خارجه اسرائیل تاسیس شد وهیات اسرائیلی برای کسب حمایت و توجیه "هیئت عقلای ناتو" با مادلین آلبرایت وزیر امورخارجه اسبق آمریکا که در حال تدوین استراتژی جدید ناتو بودند در اسلو دیدار و گفتگو کرد. هیات اسرائیلی در خواست کرد در صورت عدم پذیرش عضویت اسرائیل در ناتو ، شرکت مقامات عالیرتبه اسرائیلی در موسسات و نهادهای ناتو و زیر مجموعه ناتو پیش بینی شود و موقعیت حضور اسرائیل در ناتو تحکیم و ارتقاء یابد. مارک هلر می گوید: شرایط سیاسی مناسب با عضویت اسرائیل در ناتو وجود ندارد. حامیان عضویت اسرائیل در ناتو هم معتقدند ، تا موقعی که شرایط سیاسی تغییر نیابد ، این رژیم شانس عضویت در ناتو را نخواهد داشت . فکرت ارتان کارشناس امنیتی ترکیه می گوید : برای پذیرش عضو جدید در ناتو ، ۲۸ کشور عضو ناتو به اتفاق آراء باید آن را تایید کنند. وتوی یک کشور عضو ناتو نیز مانع پذیرش عضو جدید خواهد بود. در صورت در دستور کار قرار گرفتن عضویت اسرائیل در ناتو ، ترکیه آن را وتو خواهد کرد.البته در ترکیه برخی محافل از عضویت اسرائیل در ناتو حمایت می کنند ، ولی دولت ترکیه مخالف آنست. " برخی دول اروپایی ناتو نیز مخالف عضویت اسرائیل در ناتو هستند ، زیرا معتقدند ناتو پیمانی با محوریت آتلانتیک شمالی - اروپا است و ناتو نمی تواند در امور خاورمیانه و اسرائیل دخالت کرده و نقش ایفاء کند. تا وقتی مساله فلسطین حل نشود ، عضویت اسرائیل در ناتو ممکن نیست . عضویت اسرائیل در ناتو باعث حل مساله فلسطین هم نخواهد بود . علاوه بر آن بر اساس پیمان ناتو ، کشورهایی که دارای اختلاف مرزی هستند ، نمی توانند به عضویت ناتو درآیند. البته اسرائیل در چارچوب برنامه " مشارکت برای صلح ناتو " و " دیالوگ دریای مدیترانه " همکاری و مشارکت نزدیکی با ناتو دارد و در مانورهای نظامی ناتو و اجلاس امنیتی و اطلاعاتی ناتو فعالانه شرکت می کند. جلال ناصر از کارشناسان و روزنامه نگاران روزنامه الاهرام مصر می گوید: اگر اسرائیل به عضویت ناتو در آید ، سیاست تهاجمی و جنگی اسرائیل تحت حمایت دسته جمعی ناتو قرار خواهد گرفت . ناتو قبل از حمله اسرائیل به نوار غزه در روزهای پایانی ۲۰۰۸، اطلاعات لازم را به اسرائیل ارائه داده بود .اسرائیل و ناتو در برنامه خلع سلاح هم همکاری داشته اند .شیفر دبیر کل سابق ناتو ، طی جنگ ۲۲ روزه ضد مردم غزه از اسرائیل دیدار و تاکید کرد همکاری ناتو و اسرائیل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ولی هیچ یک از کشورهای عربی نسبت به همکاری ناتو و اسرائیل اعتراض نکردند و حتی برای ممانعت از توسعه روابط و همکاری ناتو و اسرائیل اقدامی انجام ندادند . حکمت چتین نماینده سیاسی ارشد سابق ناتو در افغانستان و وزیر امور خارجه اسبق ترکیه که در ۱۴ نوامبر ۱۹۹۳ برای اولین بار به عنوان وزیر امور خارجه به اسرائیل سفر کرده بود می گوید: درباره پذیرش عضویت اسرائیل در ناتو بحث و مذاکرات انجام می گیرد .گفته می شود ، بعد از عضویت دول اروپای شرقی و بالکان، باید اسرائیل هم به عضویت ناتو درآید ... اسرائیل نیز خواهان عضویت در ناتو است، ولی هنوز در خواست رسمی و کتبی ارائه نشده است . برخی دول عضو و مقامات ناتو معتقدند ، قبل از حل مساله فلسطین عضویت اسرائیل در ناتو به موقعیت ناتو خدشه وارد خواهد کرد ، ولی حل مساله فلسطین روند عضویت اسرائیل در ناتو را تسهیل می کند" . بر اساس ماده پنج پیمان ناتو ، اگر قبل از حل مساله فلسطین ، اسرائیل به عضویت ناتو درآید در صورت وقوع درگیری، ناتو نیز به طرف درگیر در حمایت از اسرائیل تبدیل خواهد شد. اسرائیل می خواهد زیر چتر امنیتی ناتو قرارگیرد ؛ ولی در آینده نزدیک امکان عضویت اسرائیل در ناتو وجود ندارد . از لحاظ جغرافیایی نیز اسرائیل در خارج و دورتر از حوزه ناتو قرار دارد .اسرائیل تلاش می کند با نهادها و بلوک غرب متحد شود ، ولی مساله عضویت اسرائیل در برنامه توسعه مرزهای ناتو قرار ندارد . در شرایط فعلی ناتو خواهان الحاق اوکراین و گرجستان به ناتو است…به علت وتوی یونان ، مقدونیه از عضویت ناتو محروم شد ... اگر مسائل و اختلافات حل شود ، صربستان و بوسنی و مونته نگرو نیز به عضویت ناتو در خواهند آمد. اروپا می خواهد برای حفظ امنیت خود ، کشورهای سابق پیمان ورشو که حیات خلوت روسیه بودند را به عضویت ناتو درآورد... ناتو هر دو سال یک بار در اجلاس سران ، درخواست عضویت کشورها را مورد بررسی و رای گیری قرار می دهد . گاهشمار روابط اسرائیل و پیمان ناتو : _ اسرائیل و ناتو در دهه نود میلادی روابط خود را گسترش دادند و سپس روند همکاری تسریع و تقویت شد . _ اسرائیل در سال ۱۹۹۵ میلادی به عضویت " دیالوگ ناتو - دریای مدیترانه " درآمد . _ اسرائیل در سال ۲۰۰۴ میلادی در روند مشارکت برای صلح ناتو شرکت و مذاکرات خود را با ناتو آغاز کرد. _ ژاپ دهوپ شیفر دبیر کل ناتو در فوریه سال ۲۰۰۵ میلادی برای اولین بار به عنوان دبیر کل ناتو به اسرائیل سفر کرد . _ اسرائیل در فوریه سال ۲۰۰۵ میلادی در مانور نظامی ناتو در مقدونیه شرکت کرد . _ اسرائیل و ناتو در ماه مارس سال ۲۰۰۵ میلادی در دریای سرخ مانور مشترک نظامی برگزار کردند . _ شش فروند ناو ناتو در ماه آوریل سال ۲۰۰۵ میلادی دربندر Eliat (ایلات) اسرائیل لنگر انداختند . _ اسرائیل در ماه ژوئن سال ۲۰۰۵ میلادی در ایتالیا در مانور جنگی زیر دریائی های ناتو شرکت کرد . _ نیروی زمینی اسرائیل در سال ۲۰۰۵ میلادی در اوکراین به مدت دو ماه مانور نظامی برگزار کرد . _ اسرائیل در سال ۲۰۰۶ میلادی اعلام کرد ، آماده شرکت در " نیروی عملیاتی فعال " ناتوست . _ اسرائیل در سال ۲۰۰۶ میلادی در سه مانور نظامی ناتو شرکت کرد و میزبان یک مانور نظامی ناتو بود . فرماندهی نیروی هوایی اسرائیل نیز در کنفرانس فرماندهی نیروی هوایی ناتو شرکت کرد. _ هشت فروند ناو ناتو در سال ۲۰۰۶ میلادی در بندر حیفا پهلو گرفت. ناتو حق امضاء قرار داد مشارکت با ناتو را به اسرائیل اعطا کرد . این قرارداد بزرگترین حق و امتیاز اعطا شده به یک رژیم غیر اروپایی از سوی ناتو بود. _تزیپی لیونی وزیر امور خارجه سابق اسرائیل در سال ۲۰۰۶ میلادی اعلام کرد اسرائیل آماده شرکت در عملیات و اقدامات محلی و منطقه ای با ناتو است . _اسرائیل در سال ۲۰۰۸ میلادی اعلام کرد ،برای مقابله با تهدیدات ایران خواهان عضویت در ناتو است . _اسرائیل در سال ۲۰۰۹ میلادی برای تاثیر گذاری بر روند تدوین راهبرد جدید ناتو اقدامات دیپلماتیک را آغاز و یک هیات نظامی و اطلاعاتی و دیپلماتیک را برای مذاکره با مادلین آلبرایت رییس هیات عقلای ناتو به اسلو اعزام کرد. _ آویگدور لیبرمن وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۱۰ میلادی اعلام کرد : اسرائیل آماده الحاق و عضویت کامل در ناتو است. چاغری ارحان کارشناس مرکز تحقیقات راهبردی بین المللی USAK نیز درباره عضویت اسرائیل در ناتو می نویسد: اگر دولت ترکیه بخواهد ، می تواند مانع عضویت اسرائیل در ناتو شود و یا از شرکت این رژیم در هر یک از نهادها و عملیات های ناتو پیشگیری کند.تا وقتی که تحریم و وتوی اسرائیل از سوی ترکیه ادامه یابد ، این رژیم نمی تواند در مانور " عملیات موثر" Ative Endeavour شرکت و نه تنها کشتی جنگی ، بلکه حتی یک قایق را نیز نمی تواند اعزام کند . کشور ترکیه در دوم سپتامبر سال ۲۰۱۱ میلادی تحریم پنج ماده ای اسرائیل را شامل کاهش سطح دیپلماتیک به سطح دبیر دوم ، اتخاذ تدابیر نظامی لازم با اعزام نیروی دریایی به دریای مدیترانه برای تامین و تضمین آزادی سیر و سفر دریایی در این منطقه ، تعلیق همه قراردادها و همکاری های نظامی دو جانبه ، اقامه دعوی ترکیه ضد اسرائیل برای رفع محاصره مردم غزه ، اقامه دعوی ترکیه ضد اسرائیل برای دریافت خسارت و غرامت و پرداخت دیه به خانواده قربانیان کشتی مرمره آبی را اعلام کرد.ترکیه اگر اجازه دهد ؛ اسرائیل می تواند در مانور مشترک با ناتو شرکت کند ،در غیر این صورت ناتو حق ندارد عملیات و مانور مشترک با اسرائیل برگزار کند. ترکیه از اجرای برخی مواد تحریم اسرائیل خودداری می کند . چنانکه ترکیه از اقدام برای حفظ امنیت و حق سفر آزاد دو کشتی کمک رسانی کانادایی و ایرلندی در ماه نوامبر ۲۰۱۱ میلادی به مردم غزه خودداری و اسرائیل هم دو کشتی مزبور را توقیف کرد. علاوه بر آن ، محاصره غزه ادامه دارد و ترکیه برای رفع آن از اقامه دعوی به دیوان عدالت بین المللی لاهه خودداری کرده است . گفته می شود: ترکیه برای پیشگیری از تصویب لایحه قتل عام ارامنه و تلاش برای ابطال آن از سوی دادگاه قانون اساسی فرانسه ، به حمایت لابی یهودیان نیازمند است ، بنابراین برخی مواد تحریم اسرائیل را اجراء نکرده است. علاوه بر آن ترکیه برای کسب حمایت کامل آمریکا درباره سیاست ترکیه در قبال رژیم بشار اسد ، پیش شرط عادی سازی روابط با اسرائیل را که آمریکا اعلام کرده است ، پذیرفته است . رسانه ها و مقامات اسرائیلی مدعی هستند : در شرایطی که اوضاع خاورمیانه بسیار بحرانی است و در سوریه ناامنی ادامه دارد ، احتمالا" در ماه مارس عراق تجزیه خواهد شد ، پس عادی سازی و توسعه همکاری مجدد ترکیه و اسرائیل ضروری است . علیرغم همه مواردی که ذکر شد ، اگر ترکیه اجازه ندهد ، ناتو نمی تواند با اسرائیل به همکاری خود ادامه دهد. سید علی قائم مقامی